Theodor Holman, een spoedcursus agressieve ironie

Afgelopen vrijdag verscheen er een interview met Theodor Holman waarin hij op ironische wijze geweld richting moslims, Oost Europeanen en sociaaldemocraten goedkeurt. Hiermee bereikt de alom aanwezige politieke ironie een voorlopig dieptepunt. Klaarblijkelijk kan alles gezegd worden zolang het maar met een knipoog gebeurt. Degenen die vol verontwaardiging op Holman zijn uitspraken reageerden worden intussen weggezet als vijanden van het vrije woord, als kortzichtig en intolerant. Het is hoog tijd voor een ironisch tegenoffensief.

In het interview op het rechtse weblog De Dagelijkse Standaard spreekt Holman zijn sympathie uit voor Anders Breivik: ‘Hier zie je iemand die min of meer denkt zoals ik. Ik voel me verwant met Breivik. En daar schaam ik me ook niet voor.’ Theodor Holman spreekt over zijn bewondering voor het manifest van Breivik en vermeldt en passant nog even dat hij Wilders te links vindt:

“Ik sta dichter bij Breivik. Hoewel Breivik uiteindelijk ook kapot gegaan is door zijn eigen idealisme. Ik zou nooit de wapens ter hand nemen omdat ik namelijk geen idealist ben. Ik ben meer Nietzsche. Bij wijze van spreken. Ik hoop dat je dit met de juiste relativering zal brengen. Haha! Snap je wat ik bedoel? Ik wil stukjes schrijven, langs de kant staan en mensen uitfluiten.”

Met dezelfde relativering moet de volgende uitspraak worden gelezen:

“Het is niet zo dat ik het in alles met Wilders eens ben. Dat meldpunt bijvoorbeeld. Maar dat vind ik een zo’n onbelangrijk iets, daar kan ik me niet eens druk om maken. Ja, ik vind niet dat je andere mensen moet aangeven. Schop ze verrot. Pak een pistool en schiet ze neer. Maar we gaan ze niet aangeven. Dat heeft iets miezerigs.”

En de volgende:

“Ik geloof ook wel dat je andere moslims hebt, zoals je ook snoepjes gevende fascisten hebt gehad.”

Holman wil met zijn hufterige uitspraken reuring creëren voor zijn aanstaande theaterstukje over Wilders en Breivik. Voor wie het nog niet weet: het gaat deze donderdag in première bij de Balie. Wie denkt dat dit een vreemde ontwikkeling is, moet weten dat de voormalige progressieve denktempel inmiddels een volledige volte face heeft gemaakt. Onder de bezielende leiding van Yoeri Albrecht is het verworden tot een society club voor de voormalige vrienden van Theo van Gogh waar zij op publieke kosten kunnen schuimbekken over de vermeende Islamisering van de samenleving. Yoeri Albrecht en De Balie zijn overigens niet alleen gastheer maar tevens opdrachtgever van het theaterstuk.

De bijval voor de uitlatingen van Theodor Holman toont de labiele geestestoestand waar een deel van Nederlandse natie zich in bevindt. Vele twitteraars en reaguurders vertoonden op de gebruikelijke blogs sporen van verregaande mentale aftakeling door Holman te onthalen als een “diep denker” die “durft te zeggen waar het op staat”. Kritiek van mensen die vonden dat het oproepen tot geweld en verheerlijken van terreur misschien toch niet zo’n goed idee is, werd door Yoeri Albrecht gepareerd met de opmerking dat het “intolerant” en “kortzichtig” is om de vrije meningsuiting van columnisten en debat-centra te beknotten.

Een jaar geleden schreef Bas Heijne een rake column in NRC Handelsblad, waarin hij fulmineerde tegen het handige gebruik van de ‘Reviaanse ironie’ door Wilders en diens fractiegenoten in Den Haag. Onder het mom van die ironie kan rabiaat racisme moeiteloos tegelijkertijd geventileerd en gerelativeerd worden onder het motto: Het is goed dat dit eens gezegd wordt. Na afloop wordt vermeld dat het natuurlijk niet serieus bedoeld is, maar dan hebben de woorden hun werk al gedaan. Dat gegeven is zo effectief dat het inmiddels, om de slotwoorden van Reve’s De avonden te citeren, “niet onopgemerkt is gebleven”, en ondertussen wel zo’n beetje “volbracht” is.

Holman is net als Bosma en Van Gogh, een groot Reve-liefhebber. Hij heeft zich diens ironie volkomen eigen gemaakt. Alle kritiek op wat hij zegt, glijdt van hem af als van Eendje Kwak, de enige overtuigde terrorist uit het oeuvre van de volksschrijver.

Het sprookje van Eendje Kwak verhaalt van een eend met een vies huis, dat zijn vrienden tegen zijn zin in schoon komen poetsen. Uit wraak kakt Eendje Kwak ‘uit zijn kont een grote drol van stront’ in een pan met water, behekst het geheel en zet het vervolgens op het vuur. Het pannetje kookt zo hevig over dat het zijn hele huis en vervolgens ook het hele stadje besmeurt met de inhoud. Eendje Kwak kookt zijn eigen potje eindigt met een menigte die op Kwaks deur staat te beuken om hem ervan te overtuigen dat hij het vuur onder de pan vandaan moet halen, maar Eendje Kwak geniet er juist van, rekt zich opgelucht uit en geeft niet thuis. De laatste zin is onheilspellend, want, schrijft Reve, “als niemand de vlam onder het pannetje heeft uitgedaan, dan kookt het nu nog.”

Met zijn recente uitspraken heeft Holman het domein van Frits van Egters uit De avonden verlaten en dat van Eendje Kwak uit het sprookje betreden. De ironie is nog maar nauwelijks een dekmantel voor zijn oproepen tot geweld en zijn hufterige houding tegenover de slachtoffers van Utoya, Oost Europeanen en moslims. Zijn woorden verspreiden een geur die al lang niet meer acceptabel is. De inwoners van dit land doen echter niet eens een poging Holman zijn vuur te laten doven. We zijn überhaupt nog nooit gaan schoonmaken. Mensen negeren het simpelweg of men grinnikt erom. De Balie nodigt hem zelfs vrolijk uit om zijn kunsten ook nog eens in hun keuken te komen vertonen. Op publieke kosten. Holman kookt opgetogen en tevreden door.

Hier volgt een korte spoedcursus agressieve ironie.

Heeft u ook genoeg van de weerzinwekkendheden die de publieke sfeer vervuilen onder de noemer van een ironie die klaarblijkelijk alles vermag? Hoe de Reviaanse haatretoriek van Holman en de Balie van repliek te dienen, als oprechte verontwaardiging neerkomt op intolerante kortzichtigheid? Als een politiek correcte, linkse reflex precies is waar ze op hopen? De enige oplossing is ironie met ironie te bestrijden. Wij roepen daarom op om op uw weerzin kenbaar te maken door op ironische wijze eieren te komen gooien.

Hoe gooit men een ei op ironische wijze? Dat gaat als volgt. Neem een ei, het liefst behoorlijk over datum en met een stevig doorontwikkelde zwavelgeur. Gooi het op een niet nader bepaald doelwit van onttakeld denken, in dit geval de gevel van de Balie. Belangrijk in deze is in het bijzonder de oogopslag bij het gooien. Gooi het met een knipoog. Belangrijke ideologische verschillen worden geuit via de keuze voor het linker of rechteroog en de relatieve stand van de wenkbrauwen. De worp wordt desgewenst gevolgd door een goedmoedig schouderophalen. Hiermee wordt op vriendelijke wijze gecommuniceerd dat het getroffen doelwit het verrotte ei niet moet interpreteren als een belediging maar als een verlangen om “in debat te treden” met het theaterstuk. Een beetje zoals Holman dat doet met de Islam. Het ei is natuurlijk geen poging tot censuur maar een vorm van vrije meningsuiting. U wilt tenslotte ook uw ei kwijt en daar heeft u alle recht op. Het kan zijn dat deze uitnodiging tot debat verkeerd geïnterpreteerd wordt. Mits de techniek op juiste wijze wordt toegepast, is de schuldkwestie echter een uitgemaakte zaak. De oorzaak van alle consternatie ligt bij het gebrek aan humor en relativeringsvermogen van het doelwit. Vermeldt u desnoods dat het ei niet letterlijk geïnterpreteerd moet worden. Het is een figuurlijk ei, dat de gevel van de Balie siert.

Wij roepen iedereen op om komende donderdag half acht naar de Balie te komen om op ironische en lichtzinnige wijze rotte eieren naar de gevel te gooien. Deze oproep is natuurlijk niet letterlijk zo bedoeld. U kunt het uiteraard wel zo interpreteren, maar daar kunnen wij helaas niets aan doen.

Net als Theodor Holman, staan wij niet in voor de gevolgen van onze woorden.

De Naamloze Vennootschap

Manifesto (English translation)

Manifesto, written by De Naamloze Vennootschap, in support of Occupy Amsterdam gathering october 15. De Naamloze Vennootschap is a political writing collective. The name refers to the Dutch term for a public limited company, but translated literally it would mean something like “Nameless Company”.

NOTE: De Naamloze Vennootschap is NOT Occupy Amsterdam. We do not know (yet) who will be Occupy Amsterdam – but we hope it will be grand!

MANIFESTO

Who are we? We are people who are furious. We are present here and represent ourselves. We have not come bearing fitting solutions but to give voice to our anger. We are furious because our anger is being declared unrealistic by those who are supposed to represent us. Our anger has so far not been heard in politics, in the trade unions and in the press, because they do not have a language at their disposal that is capable of putting our anger into words. We are looking for that language and start with our fury.

•  We are furious because our society is being demolished in favor of a morally bankrupt banking system.
•  We are furious because economical thought is being reduced to market thinking.
•  We are furious because we are forced to put our lives into the service of sustaining eternal economic growth instead of bettering our own lives and that of the people around us.
•  We are furious because our politicians do not believe in politics but only in crisis management.
•  We are furious because our fundamental democratic right has degenerated into the right to choose between different versions of the status quo once every four years.
•  We are furious because the sick and those who live with a disability are no longer being supported in their attempts to live a worthy life.
•  We are furious because for people who come to seek asylum life as such is being made impossible in this country.
•  We are furious because people are being declared illegal.
•  We are furious because people are being structurally shut out from our society.
•  We are furious because we have an asylum policy that drives people to commit suicide and we are furious because such acts do not lead to political consequences.
•  We are furious because people who try to break through the status quo are being declared mad, criminalized, locked up. All this just to avoid having to talk to them.
•  We are furious because we all have to be the freelancers of our own lives, and because existential insecurity and a fully privatized responsibility for our own survival have become a mandatory way of living.
•  We are furious because, in the absence of structural change, more cops in the streets will not contribute to a sense of safety, but increase our sense that life is not safe.
•  We are furious because being a cop should be something better than simply keeping a manic security regime going and achieving bureaucratically determined targets.
•  We are furious because our private data has become a commodity.
•  We are furious because we are being reduced to consumers.
•  We are furious because public space is being privatized and the comfort of shoppers is being used as an excuse to ban protests.
•  We are furious because in reference to austerity measures all fundamental debate is being stifled from the start.
•  We are furious because the financial crisis is being used to make destruction legitimate.
•  We are furious because public transport is being cut while billions are being invested in roads.
•  We are furious because free art, free science and free nature are being broken in favor of a free market.
•  We are furious because we are forced to think internationally when banks and companies benefit from it, but we suddenly have to talk about ‘lazy Greeks’ when something goes wrong.
•  We are furious because our government and our opposition are vying with one another to pitch austerity measures while nobody is questioning why they should be necessary.
•  We are furious because public money is being pumped around as private capital.
•  We are furious because saving the financial sector has cost tens of billions of euros in this country, while nothing is being done to prevent such things from happening in the future.
•  We are furious because the crisis is being paid for by the lower end of society, while a top layer of 10% of the Dutch population commands 60% of all capital.
•  We are furious because an operation to save the banks, that have loaned money to Greece on their own risk, is being presented in demagogic fashion as an act of saving a country.
•  We are furious because this world is being presented as the best of all possible worlds.

What do we have in common with those who are camping on Wall Street, in Greece and in Spain? With the protesters in the Maghreb and the Middle East? With people whose existence is being branded illegal? With people whose medical budget is being cut? That no place exists for our anger within the existing political order. That’s why we are here.

We see our presence here as a first speaking of a common language.

– De Naamloze Vennootschap

 

(A DIY version is now being written by people who have points of their own to add.)

Also, everybody is invited to share & forward & copy & re-publish & mutliply this text!

Manifest

Wie zijn wij? Wij zijn mensen die woedend zijn. Wij zijn hier aanwezig en vertegenwoordigen onszelf. Wij staan hier niet met pasklare oplossingen maar om stem te geven aan onze woede. Wij zijn woedend omdat onze woede als onrealistisch wordt gezien door de mensen die ons zouden moeten representeren. Onze woede wordt tot nog toe in de politiek, bij de vakbonden en in de pers niet gehoord, omdat zij niet beschikken over een taal die onze woede kan verwoorden. Wij zoeken naar die taal en beginnen bij onze woede.

–           Wij zijn woedend dat ten gunste van een moreel failliet bancair systeem onze maatschappij kapot wordt gemaakt.

–           Wij zijn woedend omdat economisch denken gereduceerd wordt tot marktdenken.

–           Wij zijn woedend dat wij ons leven in dienst moeten stellen van het in stand houden van de eeuwigdurende economische groei in plaats van het verbeteren van ons leven en dat van de mensen om ons heen.

–           Wij zijn woedend omdat onze politici niet geloven in politiek maar alleen in crisismanagement.

–           Wij zijn woedend omdat ons fundamentele democratische recht is verworden tot het recht om eens in de vier jaar te kiezen tussen verschillende versies van de status quo.

–           Wij zijn woedend omdat zieken en gehandicapten niet langer gesteund worden in hun streven in waardigheid te leven.

–           Wij zijn woedend omdat asielzoekers in dit land het leven sowieso onmogelijk wordt gemaakt.

–           Wij zijn woedend omdat mensen illegaal worden verklaard.

–           Wij zijn woedend omdat er structureel mensen worden uitgesloten uit onze maatschappij.

–           Wij zijn woedend omdat wij een asielbeleid hebben dat tot zelfmoord drijft en woedend dat aan zo’n daad geen politieke consequenties worden verbonden.

–           Wij zijn woedend dat mensen die trachten de status quo te doorbreken doorgaans voor gek worden verklaard, worden gecriminaliseerd en worden opgesloten. Alles om maar niet met ze te hoeven praten.

–           Wij zijn woedend omdat wij allemaal freelancer van ons eigen leven moeten zijn, dat bestaansonzekerheid en zelfredzaamheid verplichte manieren van leven zijn geworden.

–           Wij zijn woedend omdat meer blauw op straat zonder structurele verandering bijdraagt aan een gevoel van onveiligheid in plaats van veiligheid.

–           Wij zijn woedend omdat politieagent zijn iets beters moet inhouden dan het in stand houden van de veiligheidsmanie en het halen van targets.

–           Wij zijn woedend omdat onze privégegevens handelswaar geworden zijn.

–           Wij zijn woedend omdat we worden gereduceerd tot consument.

–           Wij zijn woedend omdat de openbare ruimte geprivatiseerd wordt en het gerief van het winkelend publiek als reden gebruikt wordt om demonstraties te verbieden.

–           Wij zijn woedend omdat onder het mom van bezuinigen elke fundamentele discussie in de kiem gesmoord wordt.

–           Wij zijn woedend omdat een financiële crisis misbruikt wordt om verwoesting te legitimeren.

–           Wij zijn woedend omdat er op het openbaar vervoer wordt gekort en er tegelijkertijd miljarden worden geïnvesteerd in asfalt.

–           Wij zijn woedend omdat onze vrije kunst, onze vrije wetenschap en onze vrije natuur de nek worden omgedraaid onder verwijzing naar een vrije markt.

–           Wij zijn woedend omdat we internationaal moeten denken als banken en bedrijven er baat bij hebben, maar we plots over ‘de luie Grieken’ moeten spreken als het misgaat.

–           Wij zijn woedend omdat regering en oppositie elkaar naar de kroon steken met het pitchen van bezuinigingsplannen en niemand de noodzaak van die bezuinigingen ter discussie stelt.

–           Wij zijn woedend omdat publieke gelden als privaat kapitaal worden rondgepompt.

–           Wij zijn woedend omdat de redding van de financiële sector vele tientallen miljarden euro’s heeft gekost, en er niets gedaan wordt om zoiets in de toekomst te voorkomen.

–           Wij zijn woedend omdat de crisis wordt verhaald op de onderkant van de samenleving, terwijl een toplaag van 10% van de Nederlandse bevolking 60% van het vermogen bezit.

–           Wij zijn woedend omdat het steunen van banken die op eigen risico geld hebben uitgeleend aan Griekenland op demagogische wijze wordt gepresenteerd als de redding van een land.

–           Wij zijn woedend omdat deze wereld als de best mogelijke wordt voorgesteld.

Wat hebben wij gemeen met mensen die kamperen op Wall Street, in Griekenland en in Spanje? Met demonstranten in de Maghreb en het Midden-Oosten? Met mensen wiens bestaan als illegaal wordt bestempeld? Met mensen wier PGB wordt afgeschaft?  Dat er voor onze woede nog geen plaats is binnen de bestaande politiek-maatschappelijke orde. Daarom staan wij hier.

Wij zien onze aanwezigheid hier als een eerste uitspreken van een gemeenschappelijke taal.

De naamloze vennootschap
Er wordt wel gezegd dat er eerst een duidelijk politiek statement moet zijn, voor protest zin heeft. Maar misschien moeten we eerst juist zoveel mogelijk redenen en woorden voor protest bedenken, en dan zaterdag kijken wat deze redenen samenbindt, en wat voor verandering er gedacht kan worden. Daarom: schrijf mee aan de redenen waarom we zaterdag naar het Beursplein gaan!

Ga naar Piratepad en voeg jouw reden voor woede, protest, hoop, of solidariteit toe!